İYİ OLMANIN ALÂMETLERİ

İyi olmanın bazı alâmetleri vardır. Bu alâmetleri kısaca anlatalım. İyi ve sâlih insanlarda şu sıfatlar bulunur:
Allah Teâlâ'nın emirlerine itaat edip, yasaklarından sakınmak ve kazasına rıza göstermek hususunda sabretmek.
Haramları ve haram olma ihtimali olan şüphelileri terketmek.
Sünnet-i seniyyeye uymak ve unutulan sünnetleri ihya etmek.
Ashâb-ı kiramı sevmek, onlardan razı olmak, onların kıymet ve şereflerini yüksek tutmak,
aralarındaki ihtilâflardan uzak durmak.
Âlimlere, büyüklere ve fazilet sahibi kimselere hürmet etmek.
İlim, fazilet ve hayır sahiplerini ziyaret etmek, onların sohbet ve meclislerinde bulunmak, onlardan dua istemek, faziletli ve bereketli yerleri ziyaret etmek.
Âlimlere ve sâlihlere ikramda bulunmak. Onlara hürmet etmek, onlara eziyet etmemek, sıkıntı
vermemek ve onlara düşmanlıktan sakınmak.
İyiliği emretmek, kötülükten alıkoymak. Bütün işlerde niyeti düzeltmek, ihlâs sahibi olmak. Allah Teâlâ'nın nimetlerine şükretmek. Nefsini sürekli hesaba çekmek.
Dili muhafaza etmek ve hayırdan başka bir şey konuşmamak.
Müslümanların ırz ve namusuna saygı göstermek.
Müslümanlara ve merhamet olunması emredilenlere merhamet etmek.
Müslümanların ihtiyacını gidermek.
Müslümanların ayıplarını örtmek.
Müslümanları sevindirmek ve onlara sevgi göstermek.
Yetimlere, zayıf, yoksul ve kalbi kırık olanlara iyilikte bulunmak.
Müslümanların başlarına gelen belâ ve musibetlerden dolayı onları taziye etmek.
Zevcesine (eş) iyi muamele etmek ve onlardan gelen sıkıntılara sabretmek.
Hizmetinde bulanan kimselere yumuşaklık ve iyilikle muamele etmek.
Çoluk çocuğun ihtiyaçlarını gidermek.
Çoluk çocuğuna, farz olan dinî bilgileri öğretmek, onları İslâm terbiyesiyle terbiye etmek, onlara Allah Teâlâ'nın emirlerini yerine getirmelerini, yasak kıldığı şeylerden de sakınmalarını emretmek.
Komşuluk hakkına riayet etmek.
Anne babaya ve akrabalara iyilik etmek ve onları ziyaret etmek.
Anne baba dostlarına ve diğer ikram edilmesi gereken kimselere ikram ve hürmette bulunmak.
İnsanlar hakkında zahirlerine göre muamele etmek.
İçlerinde, kalplerinde bulunanı Allah'a havale etmek.
Allah için sevmek, Allah için kızmak.
Sevdiği kimseye sevdiğini söylemek.
Geçmişte işlediği günahtan veya Allah Teâlâ'nın azabından yahut kıyamet gününün korku ve
dehşetinden dolayı ağlamak.
Dünya hususunda kendisinden aşağıda olana, âhiret işlerinde ise kendisinden yukarıda olanlara
bakmak.
Kanaat ve geçim için harcamada iktisat etmek, zaruret olmadan başkalarından istememek.
Helâlinden, alınteri ve elinin emeğiyle kazandığını yemek.
Cömertlik ve Allah Teâlâ'ya güvenerek hayır işlemek ve iyilik yapmak.
Tevazu sahibi olmak.
Haya sahibi olmak.
Hilm sahibi olmak.
Başkasına vereceği cezada acele etmemek.
Kızgınlığı sırasında nefsine hâkim olmak.
Başkasından gelen eziyetlere katlanmak.
İnsanları affedici olmak, onlara iyilikte bulunmak.
Misafire ikramda bulunmak, güleryüzlü davranmak, tatlı sözlü olmak.
Verdiği sözü yerine getirmek.
Sırrı muhafaza etmek, onu yaymamak.
İnsanlara vaaz ve nasihatte bulunmak.
Müslüman kardeşlerini mübarek gün ve gecelerde ve iyi işlerde tebrik etmek.
Müslümanların geçeceği yerlerde bulunan şeyleri temizlemek.
Başkalarının insanlara eziyet vermesine engel olmak.
Bir işi yapacağı zaman, onun hakkında hayırlı olup olmadığı hususunda istihare yapmak.
İşleri hususunda emin ve tecrübeli kimselerle istişare yapmak, onlara danışmak.
Yolculuk veya başka bir sebeple arkadaşından ayrılırken ona veda etmek, ona dua etmek ve dua
istemek.
Faziletli işlere devam edip, çirkin olan şeylerden uzak durmak.
Daima abdestli olmak.
Namazlarını ilk vakitlerinde kılmak.
Dinen yasaklanan işlerden uzak durmak.
Uzak kalınması gereken işlerin başında şunlar gelir:
Gıybet, laf getirip götürmek, insanların arasında bozgunculuk yapmak, yalan söylemek, yalan şahitlik yapmak, insana veya hayvana lanet etmek, mümine ve ölülere sövmek gibi kötü işlerden uzak kalmak.
Ayrıca şu kötü işlerden de uzak kalmak gereklidir:
İftira, kötü, çirkin ve boş şeyler söylemek, bid'atları yaymak, birbirine buğzetmek, akraba ve
dostları ile alakayı kesmek, haset etmek, kin tutmak, başkalarının ayıplarını araştırmak, kendisine ulaşan bir haberden dolayı kötü zan beslemek, müslümanı hakir ve aşağı görmek, başkasının başına gelen belâ ve musibetten dolayı sevinmek, hile ve haksızlık yapmak, üç günden fazla dargın durmak, hanımına, çocuğuna ve komşularına eziyet etmek, başkasının hakkını inkar etmek, yetimin malını yemek, dine uygun olmayan alışverişte bulunmak, insanların malını haksız yere yemek, içki içmek, yabancı kız ve kadınlara bakmak, haram lokma yemek. e-posta